Μια προσπάθεια να συζητήσουμε με τους μαθητές
για έννοιες όπως η ελευθερία, η συνύπαρξη, η συγχώρεση, η φιλία, η αγάπη, ο
αυτοέλεγχος, η χαρά, το παιχνίδι, η γνωριμία – επικοινωνία - βλεμματική επαφή,
το διαδίκτυο και τους κινδύνους του, την χαλάρωση –ξεκούραση - άδειασμα από
σκέψεις, το ξαναγέμισμα με φωτεινά όμορφα συναισθήματα και το μοίρασμα τους -διάχυση στην ομάδα.
Α) Ζητάμε από τα παιδιά να τρέξουν ή να
χορέψουν ή να μετακινηθούν με διάφορους τρόπους ΑΝΟΙΧΤΑ στο χώρο. (Αξιοποιούν τις
γνώσεις τους από το μάθημα των μετακινήσεων. Τους ζητάμε να πηγαίνουν σε δικά
τους μονοπάτια, σεβόμενοι την πορεία των άλλων)
Β) Στη συνέχεια τους ζητάμε η μετακίνηση αυτή
να γίνει ΚΛΕΙΣΤΑ στο κέντρο του
χώρου της άσκησης. (Το κάθε παιδί προσπαθεί να περάσει ανάμεσα από τους άλλους
χωρίς να τους ακουμπήσει και ταυτόχρονα ανοίγει χώρο για να ολοκληρώσει και κάποιος
άλλος τη δική του πορεία. Ζητάμε να είναι τολμηροί και να μην στέκονται στην
περιφέρεια. Να μπαίνουν μέσα και να προσπαθούν να περάσουν από την μια άκρη της
ομάδας στην άλλη. Τα παιδιά συνήθως κλείνουν και μένουν σχεδόν ακίνητα
σπρώχνοντας το ένα το άλλο. Τους ζητάμε να κάνουν ακόμα πιο έντονο αυτό το
«λάθος» και συζητάμε μαζί τους τι σημαίνει ΚΑΤΑΠΙΕΖΩ-
ΚΑΤΑΠΙΕΣΗ και πιο συγκεκριμένα σε ότι αφορά τις σχέσεις τους στο σχολείο με
τους συμμαθητές τους…)
Την Α και Β άσκηση την κάνουμε αρκετές φορές
για να καταλάβουν τα παιδιά πώς να μετακινούνται δίνοντας την οδηγία ΑΝΟΙΧΤΗ μετακίνηση – ΚΛΕΙΣΤΗ μετακίνηση.
Στη συνέχεια αλλάζουμε την λέξη ΑΝΟΙΧΤΗ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ με τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ή ΧΑΡΑ και την λέξη ΚΛΕΙΣΤΗ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ αρχικά με τη λέξη ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ (συν + υπάρχω και στην
συνέχεια με τη λέξη ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ (συν +
χωράω). Αναλύουμε τις λέξεις…. Και ιδιαιτέρα τι σημαίνει για εμάς στο σχολείο η
ελευθερία, η χαρά στην αυλή, στην τάξη… η δυσκολία του να συνυπάρχουμε σε
αυτούς τους χώρους και στην δύσκολη έννοια της συγχώρεσης … το τι πρέπει να
κάνουμε για να χωρέσουμε με τους άλλους, να θέλουν και οι άλλοι να χωράμε στην
παρέα, στην ομάδα, στο παιχνίδι…
Γ) Προσθέτουμε τη λέξη ΓΝΩΡΙΜΙΑ (Συνήθως οι μαθητές χαιρετιούνται κουνώντας έντονα τα
χέρια τους πάνω κάτω και γελάνε. Τους αφήνουμε να το χαρούνε) Στη συνέχεια τους
καθοδηγούμε ζητώντας τους να σταματούν ο ένας απέναντι από τον άλλο κοιτώντας
με πρόσωπο και μάτια χαλαρά τα μάτια του άλλου χωρίς να κατεβάσουν καθόλου το
βλέμμα τους. Να αφήνουν δυο τρεις χρόνους να περάσουν και στη συνέχεια να
δίνουν το χέρι σε χαιρετισμό χωρίς να αποσύρουν το βλέμμα τους και χωρίς καμιά
δύναμη ή κίνηση στα χέρια. Η δύναμη επισημαίνουμε είναι στο βλέμμα και στο
φανταστικό μυστικό – συνομιλία που μοιραζόμαστε εκείνη τη στιγμή. Κάθε φορά
συναντιόμαστε με ένα διαφορετικό συμμαθητή, χωρίς να επιλέξουμε, με όποιον
τύχει να είναι εκείνη τη στιγμή μπροστά μας. (Το παιχνίδι της γνωριμίας μπορεί
να παιχτεί μόνο του. Κερδίζει εκείνος που θα μπορέσει να συναντηθεί με όσους περισσότερους μπορεί. Συζητάμε για τους
κινδύνους του διαδικτύου όπου δεν υπάρχει ίσως κάποιες φορές το πρόσωπο που
υποστηρίζει πως είναι ο φίλος μας…. Με τις μεγάλες τάξεις…. )
Δ) Προσθέτουμε τη λέξη ΑΚΙΝΗΣΙΑ - ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ. Οι μαθητές μένουνε ακίνητοι σε θέση
προσοχής ή παίρνουν ένα σωματικό σχήμα
σε όποιο επίπεδο θέλουν. Όση ώρα βρίσκονται στην ακινησία μελετούν τη θέση
των χεριών τους, των ποδιών, του κεφαλιού τους και τον τρόπο που αναπνέουν.
Συζητάμε για την αξία και την δύναμη της ακινησίας και του αυτοελέγχου… (και
αυτό μπορεί να είναι ένα παιχνίδι από μόνο του, ακινησία-κίνηση, ακινησία
–κίνηση και σε ζευγάρια)
Ε) Συνεχίζουμε με την λέξη ΑΓΑΠΗ - ΑΓΑΠΩ. Αφήνουμε τα παιδιά να αυτοσχεδιάσουν. Συνήθως
αγκαλιάζουν τους φίλους τους. Τους ζητάμε να αγκαλιάσουν απαλά, κάνοντας ένα
απαλό χτύπημα στην πλάτη σε όσους περισσότερους συμμαθητές και συμμαθήτριες
μπορούν. Είναι πιο εύκολο στις μικρές ηλικίες. Δυσκολεύει στις τελευταίες
τάξεις του δημοτικού. Συζητάμε για την αγάπη για το διπλανό μας, για το
ανιδιοτελές ενδιαφέρον μας για κάποιον, για τη χαρά μας όταν προκόβει…. (και
αυτό μπορεί να υπάρξει ως παιχνίδι από μόνο του, ποιος θα αγκαλιάσει όλους τους
συμμαθητές του, ιδίως στις μικρές ηλικίες που προσπαθούμε να ενώσουμε όλα τα
παιδιά μεταξύ τους, τα αγόρια με τα κορίτσια… )
Στ) Προσθέτουμε τη λέξη ΦΙΛΊΑ. (Τα παιδιά συνήθως αγκαλιάζονται όπως στην αγάπη. Κάποια
κάνουν κάποιες κινήσεις με τα χέρια, ή χορεύουν μαζί ή παίζουν. Κάποια τμήματα
κάνουν έναν πολύ μεγάλο κύκλο ή αγκαλιάζονται πολλοί μαζί ιδιαίτερα αν δώσουμε
τη λέξη όταν προηγουμένως βρισκόμαστε
στην συνύπαρξη) Τους θυμίζουμε το παιχνίδι ο
καθρέφτης και τους ζητάμε να καθρεφτίζονται ο ένας στον άλλο κάνοντας
παρόμοιες κινήσεις οδηγώντας μια ο ένας μια ο άλλος, όπως συμβαίνει και στην
φιλία… ευκαιρία για συζήτηση… (και η φιλία μπορεί να υπάρξει σαν παιχνίδι από
μόνη της. Γίνομαι φίλος με όσους περισσότερους αν όχι με όλους… )
Ζ) Τις λέξεις
ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ- ΑΔΕΙΑΣΜΑ- ΧΑΛΑΡΩΣΗ τις
βάζουμε όταν θέλουμε οι μαθητές να ξεκουραστούνε πραγματικά από την κίνηση,
προς το τέλος της δράσης για να ηρεμήσουν, να βιώσουν πιο καλά ό,τι έχει συμβεί
στη δράση μέχρι εκείνη τη στιγμή και όποια άλλη στιγμή νιώθουμε ότι είναι
κατάλληλη για να συζητήσουμε σαν ομάδα το νόημα μιας λέξης. Ζητάμε από τα
παιδιά να ξαπλώσουν ανάσκελα στο έδαφος με πόδια και χέρια ανοιχτά (ή με τα
χέρια κάτω από το κεφάλι) και ΝΑ
ΓΕΜΙΣΟΥΝ με το φανταστικό φως του ήλιου. Να γίνουν πλανήτες φωτεινοί. ΝΑ ΕΚΠΕΜΨΟΥΝ φως και ζεστασιά σε όλους
γύρω τους και σε όλο τον κόσμο. Να πάρουν τη ζεστασιά από την άμμο και την
δροσιά από το γρασίδι… ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΘΟΥΝ, ΝΑ ΕΝΩΘΟΥΝ. (Τα παιδιά των
μεγάλων ιδίως τάξεων που έχουν αρχίσει να πιέζονται από δραστηριότητες, από την
απόδοση... έχουν ανάγκη να συζητήσουν για το δικαίωμα του ανθρώπου να ηρεμεί,
να ανασυνθέτει, να κάνει λάθος επιλογές, να λέει δε μπορώ αλλά να δυναμώνει
ξανά και να προχωράει προς τον στόχο του, να ονειρεύεται, να χαίρεται, να
δημιουργεί, να παίρνει και να δίνει.)
Γενικότερα προσπαθούμε να κάνουμε τα παιδιά να
φανταστούνε, να μυρίσουν, να γευτούν, όχι λέξεις αλλά την αίσθησή και την αξία
τους!
Μια
προτεινόμενη σειρά της δράσης είναι
: ελευθερία, συνύπαρξη, ελευθερία, γνωριμία, συνύπαρξη-συγχώρεση, φιλία, ελευθερία-χαρά,
αγάπη, ακινησία-αυτοέλεγχος, συνύπαρξη, καταπίεση, ελευθερία, φιλία-παιχνίδι,
ξεκούραση-άδειασμα-χαλάρωση-γέμισμα και χάρισμα προς όλους… ελευθερία, …
Προτεινόμενη μουσική:
- The Second Waltz – Shostakovich
- Waltz of Roses - Eugen Doga
- Spring Waltz – Chopin
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε την δράση αυτή για
ζέσταμα. Ανάλογα με τον χώρο, μικρό ή μεγάλο, εσωτερικό ή εξωτερικό αλλάζει και
η ισορροπία της δράσης. Η Ελευθερία και η συνύπαρξη λένε τα παιδιά είναι πιο
εύκολη στους μεγάλους και ανοιχτούς χώρους… και κάποιοι που αναρωτηθήκανε αν
μπορεί να είναι κάποιος ελεύθερος σε ένα τετραγωνικό μέτρο χώρο δώσανε και την
απάντηση!
Το ελεύθερο πνεύμα καταλήξανε δεν φυλακίζεται
ποτέ!
Η ομορφιά της δράσης – παιχνιδιού - διαλόγου,
βρίσκεται στον (καθοδηγούμενο) αυτοσχεδιασμό της κάθε διαφορετικής ομάδας.
Σας ευχαριστώ
Βασιλική Τσεκούρα
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
14ο Δημοτικό Σχολείο Ν. Ηρακλείου
Αττικής
